“Het liefst was ik naar Oekraïne gegaan om daar te helpen. Nu helpen we zoveel mogelijk vanuit Nederland.”
De eerste twee dagen nadat Rusland Oekraïne binnenviel heeft ze bijna alleen maar gehuild. De Oekraïense Tanya van Tuinen, vrouw van Zwaluwenlid Hessel van Tuinen, kan amper geloven wat er op dit moment in haar vaderland gebeurd. “Zoveel Oekraïners en Russen zijn familie van elkaar. En nu dit.” Hessel en Tanya maken zich grote zorgen om hun familie en vrienden in Oekraïne. Ze zijn daarom een actie gestart om hen financieel te kunnen ondersteunen.
In de woonkamer van huize Van Tuinen staat de televisie afgestemd op het Oekraïense nieuws. Terwijl Tanya met een scheef oog de nieuwsberichten volgt, vertelt ze in een mix van Nederlands en Engels over haar familie en vrienden in Oekraïne. Emily, de 5 maanden oude dochter van Hessel en Tanya, zit vrolijk brabbelend bij haar op schoot. “Mijn familie heeft haar nog nooit gezien,” verzucht Tanya. “Eerst kon dat niet door corona, nu niet door de oorlog. Wanneer zal Emily naar hen toe kunnen?”
“Mijn zwager zit in het leger, niemand weet waar hij zit. Elke dag kan hij tien minuten naar huis bellen.”
Sneeuw
In Oekraïne is het op dit moment winter: het is -2 graden en er ligt sneeuw. Op meerdere plaatsen is de stroom uitgevallen en is er geen warmte en eten meer. “In de dorpen wordt vaak nog op hout gestookt, maar in de appartementen in de steden niet,” vertelt Tanya. “Daar is het extra zwaar.” Oekraïners zijn heel creatief in overleven en zullen niet zo snel om hulp vragen, weet Hessel. “Veel van onze familie en vrienden hebben geen geld meer, omdat hun baan is gestopt. Maar ze zijn te trots om geld aan te nemen. Ze vinden het ook moeilijk om foto’s met ons te delen. Ze willen er dan op hun mooist opstaan, niet verdrietig of met kapot geschoten huizen.”
In het leger
De familie van Tanya woont in Chernivtsi, een plaats in het zuidwesten van Oekraïne. Die plaats is nu niet bezet door de Russen, maar de oorlog is er aan alle kanten te merken. “Met mijn zus en haar twee zonen gaat het goed, maar mijn zwager zit in het leger,” vertelt Tanya. “Waar hij precies zit weet niemand. Hij kan 10 minuten per dag met mijn zus bellen, maar hij mag niet zeggen waar hij is. De jongens weten niet of ze hun vader nog wel weer gaan zien.”
Ook de man van vriendin Vita, die met haar 8-jarige zonen Mark en Anton in Lysanka woont, vecht in het Oekraïense leger. Het is druk in het huis van Vita, want ze heeft haar zussen, tantes en de kleinkinderen van één van haar tantes in huis genomen. Hessel: “Stel je voor dat je ineens met 10 of 11 mensen in één huis woont! Met elkaar maken ze camouflagenetten voor het leger. Ook de jongens helpen mee.” Vita’s man komt elke dag nog even thuis. “Maar hij is altijd onrustig en gestrest,” vertelt Tanya. “Hij brengt iedereen steeds in paniek en in tranen.”
Vita met haar 8-jarige zonen Mark en Anton. Het is druk in het huis van Vita, want ze heeft haar zussen, tantes en de kleinkinderen van één van haar tantes in huis genomen. Vita’s man vecht mee in het Oekraïense leger.
“Zelfs de kleinste kinderen weten al het verschil tussen Oekraïens afweergeschut en Russische schoten.”
Naar buiten
Veel Oekraïense mannen vechten mee in het leger. De onervaren mannen worden ingezet voor de ‘territorial defence’: zij verdedigen dorpjes en steden. De mannen met meer militaire ervaring vechten mee aan het front. De achtergebleven vrouwen hebben de zorg voor het gezin. Daarin werken ze veel met elkaar samen, vertelt Hessel. “In Kiev, waar vrienden van ons wonen, kunnen de vrouwen hooguit twee uur per dag met de kinderen naar buiten.” Al is ‘veilig’ wel een relatief begrip: zodra de sirenes gaan of er schoten worden gehoord, gaat iedereen direct weer naar binnen om te schuilen. Tanya: “Zelfs de kleinste kinderen weten al het verschil tussen Oekraïens afweergeschut en Russische schoten.”
Hunting
Terwijl een aantal vrouwen voor de kinderen zorgt, gaan de andere vrouwen in die twee uur op ‘hunting’: ze gaan dan bij alle winkels langs, op zoek naar basisbenodigdheden zoals brood, vlees en sour cream. Alles is schaars geworden en wat er nog wel is, is heel erg duur. Veel winkels zijn gesloten en het is sowieso lastig om ze te bevoorraden: de afstanden zijn groot, het kost veel benzine en het is op veel plaatsen te onveilig. “En omdat het zo onveilig is, kan er nu ook geen graan worden gezaaid,” vult Tanya aan. “Daardoor is er in de zomer geen graan, en dus ook geen voer voor het vee. Daarom worden veel varkens nu maar geslacht.”
“Omdat het overal zo onveilig is kan er nu geen graan worden gezaaid. Daardoor is er in de zomer ook geen voer voor het vee. De varkens worden nu dus maar geslacht.”
Babymelk en maandverband
“Maandverband is ook lastig te krijgen,” vertelt Tanya. “Een vriendin vertelde dat ze voor deze maand nog maandverband heeft, maar dat het maar de vraag is of ze ook voor de volgende maand nog iets kan vinden. Alle vier winkels van het dorp hebben niks meer. Sommige vrouwen knippen luiers in stukjes om toch maar iets te hebben, anderen maken van oude lappen een soort maandverband.” Ook poedermelk voor baby’s is op veel plaatsen niet meer te krijgen. “Een Oekraïense arts uit Charkov deelt simpele recepten, bijvoorbeeld hoe je van koemelk, suiker en water babymelk kunt maken,” vertelt Tanya. “Het is een hele bekende arts die ook heel veel Russen heeft geholpen. En diezelfde Russen sturen hem nu berichten dat ze hem zullen doden.”
Hessel en Tanya in de metro in Kiev. Nu schuilen hier inwoners van Kiev.
Helpen
In Nederland gaat het gewone leven intussen gewoon door voor Tanya en Hessel. Tanya is nét voor haar laatste Nederlandse inburgeringsexamen geslaagd en hoopt nu de vervolgstappen te kunnen zetten om in Nederland aan het werk te mogen. Ze heeft een universitaire graad als docent Engels, maar dat betekent niet dat ze nu ook meteen in Nederland aan de slag mag. Daarvoor moet ze nog een aantal Nederlandse vervolgopleidingen volgen. “Als Hessel en Emily er niet waren geweest, dan had ik ook naar het front in Oekraïne gewild om te vechten,” vertelt Tanya. In plaats daarvan wil ze hier in Nederland de Oekraïense vluchtelingen graag helpen, bijvoorbeeld als tolk of in het onderwijs. En voor haar familie en vrienden in Oekraïne zamelt ze samen met Hessel zoveel mogelijk geld in, zodat ze hen vanuit Nederland toch kunnen ondersteunen. “Heel bijzonder dat zelfs mensen die we helemaal niet kennen geld doneren. Daar word je dan toch weer een beetje blij van.”
Help je ook mee?
De familie en vrienden van Hessel en Tanya kunnen jullie hulp goed gebruiken. Alle kleine beetjes helpen! Doneren kan via deze Steunactie. Op de website vertellen Hessel en Tanya regelmatig hoe het met hun familie en vrienden in Oekraïne gaat en hoe het gedoneerde geld wordt besteed. De Leeuwarder Zwaluwen staat vierkant achter deze actie!
Help de familie van Hessel en Tanya in Oekraïne!
Hessel en Tanya in Chernivtsi, de woonplaats van Tanya’s familie.
Vita’s man met hun twee zonen Mark en Anton. De man van Vita vecht mee in het leger en komt, in tegenstelling tot de zwager van Tanya, elke dag nog heel even thuis. “Hij is altijd onrustig en gestrest. Hij brengt iedereen steeds in paniek en in tranen.”
